Tảo mộ là gì? Ý nghĩa phong tục tảo mộ ngày cuối năm

Nhiều người đều cho biết, mỗi dịp lễ tảo mộ, dù bận rộn họ vẫn sắp xếp thời gian để trở về chăm sóc phần mộ người thân của mình để tỏ lòng hiếu thuận. Đây cũng là nét văn hóa cổ truyền cực kỳ đặc trưng, một tục lệ quan trọng trong “đạo thờ ông bà” của dân tộc ta được truyền lại từ lâu đã dẫn trở thành truyền thống. Hãy cùng với NUTSCORNER tìm hiểu về Tảo mộ nhé!

Ý nghĩa của việc tảo mộ ngày tết là gì?

Tảo mộ (trong dân gian còn gọi là chạp mả) là việc dọn cỏ dại, lau chùi những nấm mộ cho sạch. Hoặc có thể tu bổ cho ngôi mộ và chăm sóc cây xanh xung quanh phần mộ của người thân quá cố. Sau đó trang trí bằng cách đem hoa và lễ vật đến.

Trong phong tục Việt Nam, tảo mộ là một văn hóa từ xa xưa của người Việt Nam. Lễ tảo mộ là cơ hội để thể hiện lòng hiếu thảo, cũng như sự kính trọng của con cháu đối với các đấng sinh thành như ông bà, cha mẹ và những người đã khuất.

Không chỉ thế, tục tảo mộ không chỉ để thể hiện tấm lòng đối với các bậc bề trên mà còn là dịp để các thành viên trong gia đình quây quần, cũng như ôn lại kỷ niệm, đồng thời không quên nhắc nhở nhau ghi nhớ công ơn của tổ tiên, ông bà.

Ngày tảo mộ là ngày mấy?

Ngoài việc biết rõ tảo mộ là gì thì cần biết rõ về ngày tảo mộ. Theo truyền thống Việt Nam, lễ tảo mộ thường diễn ra vào những ngày cuối của tháng Chạp thường niên và trước khi cúng Tất niên.

Các gia đình thường thực hiện việc tảo mộ ngày tết bắt đầu từ khi cúng tiễn ông Công ông Táo đến chiều tối ngày 30 Tết hoặc 29 Tết (với năm thiếu).

Một số gia đình phải đi xa thường sẽ tảo mộ sớm, ngược lại, những gia đình ở vùng quê, nhà gần phần mộ tổ tiên thì thực hiện tục này thông thường là ngay trước khi dọn bữa cơm tất niên.

Dọc họ lâu đời còn có ngày cố định đi tảo mộ hằng năm

Những dòng tộc lâu đời còn có quy định riêng về ngày tảo mộ. Ngày này sẽ được ghi trong gia phả như một luật lệ truyền thống của dòng họ để thế hệ sau thực hiện.

Đây cũng được coi là một dịp để gắn kết các thành viên trong dòng tộc lại với nhau và là cơ hội để người đi xa quay về quên quán, cội nguồn.

Những vật dụng cần mang theo khi tổ mộ cuối năm là gì?

Tảo mộ chính là việc sửa sang, cọ rửa phần mộ, vì thế khi đi tảo mộ bạn cần chuẩn bị những vật dụng cần thiết như sau:

Xẻng hoặc cuốc để đắp lại phần mộ cho đầy đặn – đối với phần mộ đắp bằng đất (còn có quan niệm trong dân gian là dùng cuốc nhằm mở đường để mời tổ tiên, ông bà về ăn Tết với con cháu).

Các vật dụng khác có thể quét dọn và nhổ cỏ.

Bật lửa để đốt rác và cỏ khô.

Nhang – chuẩn bị sẵn để thắp hương.

Bên cạnh đó, khi đi tảo mộ cuối năm, bạn cũng phải kiểm tra xung quanh phần mộ có côn trùng phá hoại như mối làm tổ hay bị đục khoét không. Nếu thấy những vấn đề này, cần phải tiến hành xử lý ngay.

Tảo mộ cuối năm cần mang dụng cụ dọn dẹp và cọ rửa

Mâm cúng lễ tảo mộ gồm những gì?

Ngoài việc quét dọn nấm mộ cho sạch sẽ thì gia đình cũng cần chuẩn bị mâm cúng tảo mộ để tiến hành nghi thức lễ tảo mộ cho trọn vẹn. Thường gồm: mâm cúng lễ (chay hoặc mặn). Không thể quên, cần 1 bộ tam sinh: 1 miếng thịt lợn, 3 – 5 con cua ( thay bằng tôm nếu không dùng cua), 1 – 3 quả trứng vịt (nên chọn số lẻ). Đồ hương khói như: nhang, đèn cầy, giấy ngũ sắc và vàng mã, hoa tươi và trái cây. Một món trái thường thấy nữa là trầu cau. Một trong số các món sau: rượu, chè, nước…

Ngoài dọn dẹp thì việc tảo mộ còn cần chuẩn bị mâm cúng

Văn khấn tảo mộ ngày tết là gì?

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương. Con kính lạy ngài Địa tạng Vương Bồ Tát.

– Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần, Kim niên hành binh, Công tào Phán quan.

– Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương quản cai nơi nghĩa trang.

– Con kính lạy Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.

– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ Long Mạch Tôn thần, các ngài Tiền Chu tước, Hậu Huyền vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ cùng liệt vị Tôn Thần cai quản trong nơi nghĩa trang này.

Con kính lạy hương linh cụ:…………………..

Hôm nay là ngày… tháng Chạp năm Canh Tý, năm cũ sắp qua, năm mới sắp đến.

Tín chủ (chúng) con là:…………..

Ngụ tại:…………..

Chúng con sắm sanh phẩm vật, hương hoa trà quả, kim ngân tài mã, dâng hiến trình cáo Tôn thần, kính rước vong linh bản gia tiên tổ chúng con là:…………… có phần mộ táng tại………… được về với gia đình đón mừng năm mới, để cho cháu con được phụng sự trong tiết xuân thiên, báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Tôn thần, Phủ thùy doãn hứa.

Âm dương cách trở

Bát nước nén hương

Thành tâm kính lễ

Cúi xin chứng giám. Phù hộ độ trì

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nguồn: Bách hoá XANH

Sau khi thắp hương cần đọc văn khấn khi đi tảo mộ

Những điều lưu ý khi đi lễ tảo mộ ngày cuối năm

Khi tiến hành cúng nhường, đương nhiên có những điều bạn cần lưu ý như sau:

Việc tảo mộ cuối năm cần tiến hành vào buổi sáng, hạn chế chọn những ngày trời âm u để tránh nhiễm khí lạnh và những điều không hay làm ảnh hưởng tới sức khỏe.

Trước khi tiến hành dọn dẹp, gia chủ hoặc người lớn trong nhà cần thắp nhang, đèn để xin phép và đọc bài văn khấn tảo mộ cuối năm. 

Trong khi đợi tàn nhang, con cháu được phép tiến hành dọn dẹp phần mộ và sau khi thấy nhang cháy được 2/3 thì gia chủ có hóa vàng và xin thụ lộc về nhà.

Tuyệt đối không nên đùa giỡn cợt nhả, cười to nói lớn khi đi tảo mộ. Càng tránh gọi tên kêu gọi ai.

Cách ăn mặc nên lựa chọn sao cho vừa thoải mái nhưng cũng phải lịch sự để thể hiện sự tôn nghiêm, thành kính với bề trên.

Sau khi đi tảo mộ về, bạn cần tắm gội và giặt quần áo sạch sẽ để loại bỏ hàn khí, bụi bẩn. 

Có một lưu ý khi đi hóa vàng, gia chủ nên kêu họ tên người đã mất để người đó nhận được những đồ muốn gửi.

Tảo mộ cần ăn mặc trang phục lịch sự để thể hiện thành kính

Lời kết

Là người Việt Nam, việc kính nhớ tổ tiên là việc không thể bỏ qua. Dù đi xa xứ thì bạn cũng nên quay về để giữ gìn tục lệ đáng trân trọng này. Hãy đọc và ghi nhớ những lưu ý mới nhất ngày tảo mộ 2023 để tránh phạm huý trong việc tiến hành lễ cúng với người đã khuất nhé.