Vào những ngày lễ Tết, mọi người thường quây quần bên gia đình và gói thật nhiều chiếc bánh chưng xinh xắn, vuông vức. Thế nhưng bạn đã biết cách gói bánh chưng bằng lá dong không cần khuôn chưa? Hãy cùng với Nutscorner tìm hiểu cách gói này nhé!
Ý nghĩa truyền thống gói bánh chưng
Ngày xưa, vào độ trước Tết khoảng 2,3 ngày, nhà nhà thường chuẩn bị nguyên liệu gói bánh chưng để đến đêm ngày 30 Tết cả nhà quây quần trước sân, cùng lau lá, đãi đỗ, vo gạo, và ướp thịt để gói bánh. Nhưng có lẽ vui nhất là công đoạn nấu bánh và trông chờ bánh chín, ngoài trời đêm sương lạnh, buốt giá không át được không khí ấm nồng quanh bếp lửa hồng.
Với nhiều thế hệ người Việt, chiếc bánh chưng là niềm hân hoan của ngày Tết sum họp, đoàn tụ. Những chiếc bánh đẹp, dày dặn, vuông thành sắc cạnh đẹp đẽ được dành riêng để bày bàn thờ cúng ông bà tổ tiên, bánh nhỏ được gói riêng cho trẻ con như món quà đầu năm…
Chính vì ý nghĩa văn hóa và cả ý nghĩa tinh thần tốt đẹp đó mà tục gói bánh chưng, bánh dày dịp Tết đầu năm đã trở thành tục lệ cổ truyền. Cứ vào dịp 27, 28 Tết mỗi năm, các gia đình đều tất bật chuẩn bị cho công đoạn gói bánh chưng, bánh dày. Lúc này, nhiều thế hệ quây quần bên nhau, mỗi người phụ một tay để làm nên những cái bánh thật đẹp, thật thơm ngon dâng lên ông bà tổ tiên trong ngày đoàn tụ sum vầy.
Người Việt từ xưa đã có tục gói bánh chưng
>> Bánh Chưng hay Bánh Trưng? Có lẽ đây cũng là điều mà rất nhiều người thắc mắc. Để biết rõ hơn về điều này hãy ẤN VÀO ĐÂY để biết rõ thêm.
Nguyên liệu cần chuẩn bị (cho 1 bánh)
Tất nhiên để gói bánh bạn cần mua trước các nguyên liệu theo hướng dẫn sau: Lá dong gồm 4 lá. 4 – 6 dây lạt cho 1 bánh.
400 gram Nếp cái hoa vàng (mua về đem ngâm với nước cốt dừa và muối trong khoảng 10 – 12 tiếng, sau đó rửa sạch)
200 gram đậu xanh (Đậu cũng ngâm nước trong 4 tiếng cho nở mềm. Cách làm nhân đậu bánh chưng theo các bước tuần tự: hấp chín, đem đi xoay nguyễn, sau đó ướp gia vị, cuối cùng là vo viên hoặc để nguyên). Về nhân thịt thì mua phần thịt heo ba chỉ, khối lượng là 500gram (rửa sạch, cắt thành từng miếng dài độ khoảng 4cm, ướp gia vị trong 30 phút). Chuẩn bị thêm 400ml nước cốt dừa.
Một số gia vị thông thường như: muối, tiêu, tỏi, hành tím, hạt nêm
Cách gói bánh chưng bằng lá dong không cần khuôn có tạo khuôn từ sống lá dong
Nếu bạn chọn gói theo cách này, 1 bánh chưng sẽ cần sử dụng 4 chiếc lá dong và 4 sợi dây lạt.
Bước đầu tiên là gấp lá dong. Trước hết, lá cần được rửa sạch rồi dùng khăn lau thật sạch và khô.
Kế đó, để gấp được lá, hãy để cho mặt màu xanh đậm để dưới và lật mặt lá có màu nhạt hơn lên trên. Gấp mép lá theo hướng ngang sao cho khoảng cách từ mép lá đến sống lá khoảng 2 đốt tay, rồi dùng tay vuốt cho lá thành nếp.
Cách gói bánh chưng bằng lá dong không cần khuôn mà vẫn đẹp mắt
Có một mẹo nhỏ bạn có thể xem xét là tuỳ theo bánh bạn muốn làm to hay nhỏ, bạn hãy khéo léo điều chỉnh khoảng cách từ sống lá đến nếp gấp nhé.
Sau khi làm xong hãy gấp đôi lá dong lại, dùng tay miết đường gấp nếp. Hãy làm tương tự với các lá còn lại.
Bước kế tiếp sẽ là cắt lá và tạo khuôn. Cụ thể, sau khi gấp lá xong, hãy lấy 4 chiếc lá xếp cẩn thận và ngay ngắn để cho bằng nhau và dùng kéo cắt độ dài tuỳ theo kích cỡ bánh mà bạn muốn làm nhé.
Sau khi cắt lá xong, bạn mở lá ra và gấp chéo sao cho 2 mép lá vuông góc nhau và lật phần lá thừa vào bên trong. Dùng vật gì đó nặng đè lên để giữ nếp lá. Thực hiện kế tiếp tương tự với những lá còn lại. Sau khi gấp xong hãy xếp 4 lá vào với nhau để tạo thành khuôn.
>> Tham khảo thêm: 10kg gạo nếp gói bánh chưng cho bao nhiêu muối để ngon?
Đừng quên nắn chỉnh lá cho thành khuôn hình vuông, nhớ hãy luồn 1 sợi dây lạt dưới khuôn bánh trước tiên, để sau khi gói xong sẽ dùng để buộc bánh tạm thời.
Dùng dây xoắn lại để tạo hình bánh chưng đẹp mắt
Khi tới bước gói bánh chưng bạn lần lượt cho các nguyên liệu vào theo thứ tự như sau: lấy tay dàn đều 1 lớp gạo nếp, kế đó 1 lớp đậu xanh, 1 lớp thịt heo rồi lại thêm 1 lớp đậu xanh và cuối cùng cho 1 lớp gạo nếp.
Hãy cẩn thận nén chặt phần nhân và dàn đều nếp để nhân bánh được cố định và chắc chắn nhé. Sau khi đã cho hết các nguyên liệu vào, bạn gấp 2 bên mép lá đối diện nhau vào rồi dùng dây lạt đã chuẩn bị để buộc tạm thời để cố định bánh. Tiếp đến gấp 2 bên mép lá còn lại và điều chỉnh để bánh được vuông vắn.
Cố định bánh lại bằng các sợi dây lạt. Đối với cọng dây lạt đầu tiên, bạn tháo dây và kéo ra ngoài. Bạn buộc dây lạt tạo thành hình caro trên mặt bánh là đẹp đúng tiêu chuẩn, không cần quá chặt nhưng cũng không nên buộc quá lỏng.
Sau khi buộc hết dây lạt, bạn nắn nhẹ nhàng các góc bánh để bánh được vuông và nhân bên trong được dàn đều.
Hãy xem xét thành phẩm nhé. Dù là cách gói bánh chưng bằng lá dong không cần khuôn dễ làm nhưng bánh vuông đẹp mà vẫn ngon không kém gì dùng khuôn.
Cách gói bánh chưng bằng lá dong không cần khuôn
Trong trường hợp này, 1 bánh chưng truyền thống sẽ sử dụng 3 chiếc lá dong và 4 sợi dây lạt.
Cũng như cách đầu, bước đầu tiên vẫn là xếp lá. Khi mua được lá dong về, bạn rửa sạch với nước rồi dùng khăn khô sạch lau đi. Tiếp đó, dùng dao rọc phần sống lá, nhưng cẩn thận không cắt sâu quá sẽ vào đến thịt lá, làm rách lá nhé.
Nên cẩn thận rọc lá sao cho không bị rách
Vẫn theo nguyên tắc úp mặt xanh đậm của một lá dong xuống theo chiều dọc. Với 2 lá dong còn lại, bạn ngửa mặt xanh đậm lên và đặt chúng theo chiều ngang, xếp sao cho lá trên chồng lên chỉ một nửa lá phía dưới.
Bước kế tiếp là xếp nhân và gói lá. Bạn cho các nguyên liệu vào lần lượt theo đúng thứ tự như sau: dàn đều 1 lớp gạo nếp, kế tiếp 1 lớp đậu xanh, ở giữa là 1 lớp thịt heo, 1 lớp đậu xanh và cuối cùng cho 1 lớp gạo nếp.
Cho nhân xong, đầu tiên bạn túm hai mép chiếc lá đặt dọc vào dùng tay gấp và cuốn từ từ các mép lá vào sát nếp để cố định nhân bánh.
Một tay vừa giữ mép vừa gấp, một tay gập 1 bên của phần lá đặt ngang, đồng thời dựng bánh lên, giữ chặt và thổ bánh xuống mặt bàn nhiều lần vừa phải để phần nếp được dàn đều. Sau đó, gấp phần lá ở phía trên vào, giữ và dựng bánh phía bên này xuống mặt bàn và thực hiện tương tự với bên còn lại.
Bước không thể bỏ qua đó là buộc dây lạt. Đặt bánh nằm ngang bình thường trên mặt bàn, cùng lúc đó chuẩn bị 4 sợi dây để gói bánh nhé. Dùng 1 dây lạt luồn xuống dưới bên phải của bánh, vòng qua bánh rồi xoắn chặt 2 đầu dây lại với nhau. Luồn 1 đầu dây vào sợi dây lạt nằm ngang ban đầu trên mặt bánh để cố định dây lạt. Cứ thực hiện tương tự như vậy với 3 dây còn lại.
Vầy là bạn đã có một chiếc bánh bằng cách gói bánh chưng bằng lá dong không cần khuôn rồi.
Cách gói bánh chưng bằng lá dong không cần khuôn bằng lá chuối và bìa carton
Cần chuẩn bị 1 bánh chưng sẽ sử dụng 3 chiếc lá chuối (sẽ cắt thành các miếng nhỏ hơn), cần thêm 1 hộp carton dày và 1 sợi dây ni-lông dài 2.5m.
Cách gói bánh cần chuẩn bị bánh chưng, hộp carton và dây nilon
Bước chuẩn bị cho hộp carton sẽ dùng: Chọn 1 hộp carton dày vì lí do là khuôn sẽ cứng cáp hơn. Tùy theo kích thước của chiếc bánh chưng bạn quyết định làm thì hộp carton to hay nhỏ tùy ý thích. Trong bài này gợi ý sử dụng hộp có kích cỡ vuông 9*9 cm còn chiều cao là 5.5cm.
Tương tự với 2 cách trên bạn cần cắt lá và xếp lá. Dùng khăn sạch lau lá chuối hoặc lá dong cũng được, sau đó đem lá đi phơi nắng gắt 10 – 15 phút cho lá héo bớt để có độ dẻo.
Cắt lá theo chiều dọc thành 6 miếng lớn có chiều ngang là 9cm (sao cho tương ứng với kích thước với hộp carton), chiều dài 30 – 35 cm và 4 miếng nhỏ có chiều ngang khoảng 5.5cm (cùng độ dài với chiều cao của hộp). Gấp đôi 1 miếng lá lớn với 2 mặt lá đậm sẽ được xếp úp vào nhau. Luồn qua 1 cạnh của hộp rồi gập lá phía trên xuống gióng theo cạnh hộp. Thực hiện tương tự với các miếng lá lớn còn lại.
Với 2 miếng lá lớn khác, bạn đặt chéo nhau vào giữa hộp, giữ mặt lá đậm ngửa lên trên.
Về phần 4 miếng lá nhỏ bạn gấp đôi rồi cứ đặt nếp gấp vào 4 góc vuông của hộp.
Dọng bánh đều tay xuống bàn để các nguyên liệu kết dính hơn
Xếp lá xong thì tới việc xếp nhân và gói bánh. Dàn đều các nguyên liệu vào khuôn bánh bằng muỗng hoặc tay lần lượt theo thứ tự như sau: 1 lớp gạo nếp, 1 lớp đậu xanh như thường lệ, 1 lớp thịt ba chỉ, 1 lớp đậu xanh và cuối cùng là 1 lớp gạo nếp. Dùng muỗng để nén nhẹ nếp xuống cho các nguyên liệu dính chặt với nhau nhé.
Tiếp theo gói phần cuối cùng bạn cần lần lượt gấp 2 miếng lá lớn ở giữa lại. Với 4 miếng lá lớn bên hông, vắt chéo 1 miếng lá lớn qua 1 bên, dùng tay miết kỹ đường xéo của lá, rồi gấp lá vào bánh. Thực hiện tương tự với 3 lá lớn còn lại nhưng theo chiều kim đồng hồ nhé.
Sau đó, bạn úp mặt bánh vừa gấp lại, ngửa phần đáy bánh lên và làm tương tự như trên nhé.
Cuối cùng, bạn dùng 1 tay vừa giữ bánh, nhờ người thân hoặc dùng 1 tay kia nhẹ nhàng nhấc hộp carton lên.
Sau khi gói xong thì bạn hãy buộc dây cho chắc nhé. Luồn 1/4 chiều dài sợi dây lạt đi dưới đáy bánh, lưu ý là đặt dây lệch qua bên phải. Dùng mảnh dây dài xoắn 90 độ với mảnh dây ngắn, sau đó luồn sợi dây dài đi dưới đáy bánh lên mặt trên bánh rồi tiếp tục xoắn tiếp 2 dây 90 độ để tạo thành 1 đường song song cùng sợi dây đã buộc trước đó.
Tiếp tục luồn sợi dây dài đi dưới đáy bánh, đồng thời xoắn 2 dây 90 độ để tạo thành 1 đường song song với sợi dây đã buộc. Vậy là trên mặt bánh đã có 4 đường dây đặt chéo nhau đẹp mắt, trong đó có 2 đường dây song song với nhau.
Cuối cùng, bạn giữ sợi dây dài quấn 1 đường vòng quanh thân bánh, rồi cột vào với nhau để cố định là được.
Chỉ với hộp carton là bạn có thể gói bánh đẹp để biếu người thân
Chỉ với 1 hộp bìa carton tưởng chừng như phải bỏ sọt rác và 1 sợi dây, chúng ta đã khéo léo gói được 1 bánh chưng vuông vức và đẹp mắt đúng chuẩn bằng lá chuối rồi. Sau khi luộc, bánh vẫn giữ được dáng ban đầu khi có khung, vô cùng vuông vức luôn nhé.
Cách gói bánh chưng bằng lá dong không cần khuôn bằng lá chuối không cần dây
Trong cách gói này, 1 bánh chưng sẽ sử dụng 3 chiếc lá chuối to.
Lưu ý là tới cách gói này bạn cần xào sơ qua nếp, để nếp được mềm, tạo độ dính giúp bạn dễ định hình bánh trong lúc gói.
Lá chuối sau khi mua về bạn dùng khăn lau sạch, sau đó đem lá đi phơi nắng khoảng 10 – 15 phút dưới trời nắng gắt cho lá héo bớt. Cắt lá thành 3 miếng, mỗi miếng rộng chừng 35cm. Xếp 2 miếng chồng lên nhau, có mặt xanh đậm hơn đều úp xuống dưới, 1 miếng còn lại có mặt xanh đậm ngửa lên trên.
Bước 2 vẫn là xếp nhân và gói bánh. Lần lượt dàn đều các nguyên liệu vào lá có mặt đậm ngửa lên từ bước trên theo thứ tự gồm: 1 lớp nếp đã xào sơ, 1 lớp đậu xanh, 1 lớp thịt ba chỉ, 1 lớp đậu xanh và cuối cùng là 1 lớp nếp xào.
Gấp bánh nên miết cẩn thận để có hình bánh đẹp
Dùng tay từ từ gấp 2 mép lá chéo nhau vào giữa. Một tay vừa giữ nếp vừa gấp, một tay gập 1 bên lá đang mở ra, dựng bánh lên, giữ chặt và thổ bánh xuống mặt bàn với lực vừa phải nhiều lần để phần nếp được dàn đều. Sau đó, gấp phần lá ở phía trên vào, nếu còn dư lá thì bạn cắt bớt hoặc gấp lá dư vào trong nhé. Dựng bánh phía bên này giữ xuống mặt bàn, mở lá phía bên còn lại lên và làm tương tự như mặt kia.
Và rồi úp mặt có nếp gấp của bánh xuống chính giữa 2 lá, đặt bánh chéo tại hình thoi so với mặt phẳng lá. Dùng tay cẩn thận gấp 2 mép lá chéo nhau của các lá vào giữa sao cho đẹp, xong bạn gấp hai đầu lá hai bên vào rồi miết chặt từng nếp gấp để tạo hình vuông chuẩn chỉnh.
Để cố định bánh bạn cắt lá chuối thành 2 sợi, mỗi sợi dài khoảng 25cm. Dùng các sợi này buộc vòng quanh chiếc bánh thành 2 đường vuông góc nhau để cố định bánh nhé.
Cách cắt bánh chưng đơn giản và dễ dàng
Nếu bạn thường xuyên gặp nhiều khó khăn trong việc cắt bánh chưng dịp Tết đến xuân về thì đừng bỏ lỡ hướng dẫn cắt bánh chưng vô cùng nhanh và đơn giản dưới đây nhé!
Trước tiên, bạn bóc hết các lớp lá của 1 mặt bánh rồi giữ phần dây lạt và để sang 1 bên. Bạn hãy chọn trong số đó 1 cọng dây lạt to nhất rồi chẻ thành 4 sợi.
Dùng dây lạt là bạn có thể cắt bánh thành 8 miếng đều đẹp
Tiếp theo, bạn dùng 4 sợi dây lạt đó để định hình vị trí sẽ cắt bánh như sau: 2 sợi lạt đặt vào 2 đầu góc vuông của phần bánh chưng, 2 sợi còn lại đặt thành hình chữ thập.
Sau đó, bạn sử dụng 1 chiếc đĩa úp lên phần mặt bánh đã được bóc vỏ và đặt dây rồi lật ngược lại. Lúc này, bạn đừng quên bóc sạch hết phần lá dong đi nhé!
Cuối cùng, bạn chỉ cần lần lượt cầm 2 đầu của mỗi sợi dây lạt và dùng sức kéo cẩn thận qua phần thân bánh. Cứ làm giống như vậy đối với các sợi lạt còn lại là bạn sẽ dễ dàng có được 1 chiếc bánh chưng chia thành 8 phần đều nhau vô cùng đẹp mắt.
